Bạn thân mến, bạn có bao giờ lo lắng về việc chiếc MacBook của mình “dở chứng” sau một thời gian dài sử dụng? Thật không may, điều này hoàn toàn có thể xảy ra!
Theo thời gian, việc sử dụng liên tục và tuổi thọ phần cứng có thể dẫn đến các vấn đề về hiệu suất, lỗi phần mềm, hoặc thậm chí là hư hỏng phần cứng.
Nhưng đừng quá lo lắng! Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn 9 công cụ miễn phí cực kỳ hữu ích để chẩn đoán, bảo trì và sửa chữa các sự cố thường gặp trên macOS. Hãy cùng khám phá “bộ cứu hộ” này và tự tin “hô biến” chiếc MacBook của bạn luôn hoạt động trơn tru như mới nhé!
Các Công Cụ Chẩn Đoán và Sửa Lỗi macOS Miễn Phí
1. Disk Utility: “Bác Sĩ” Chuyên Khoa Cho Ổ Đĩa
Disk Utility là công cụ tích hợp sẵn trên macOS, giống như một “bác sĩ” chuyên khoa về ổ đĩa. Nó có khả năng kiểm tra hệ thống tệp tin, gắn kết hoặc ngắt kết nối ổ đĩa, định dạng ổ đĩa và đặc biệt là sửa chữa các lỗi liên quan đến ổ đĩa.
Cách sử dụng:
- Kiểm tra ổ đĩa: Mỗi khi khởi động, MacBook của bạn sẽ tự động kiểm tra cấu trúc phân vùng và thư mục ổ đĩa. Nếu phát hiện sự cố, bạn có thể chọn ổ đĩa cần sửa chữa và nhấp vào “Sửa chữa Ổ đĩa” (“First Aid”).
- Sửa lỗi khi không khởi động được máy: Nếu MacBook không khởi động được, bạn cần truy cập Disk Utility thông qua chế độ Recovery Mode.
- Đối với MacBook M1: Nhấn giữ nút Nguồn (“Power”) khi khởi động máy, sau đó thả ra khi thấy cửa sổ Tùy chọn (“Options”). Nhấn tổ hợp phím Cmd + R để vào chế độ Recovery Mode.
- Đối với MacBook Intel: Nhấn giữ tổ hợp phím Cmd + R khi khởi động máy cho đến khi thấy logo Apple hoặc quả địa cầu.
- Tạo bản sao lưu: Trong Disk Utility, bạn có thể tạo bản sao lưu (“Image”) cho ổ đĩa khởi động để đề phòng trường hợp xấu xảy ra.
- Chế độ Single-user: Nếu Disk Utility không thể sửa lỗi, bạn có thể khởi động máy ở chế độ Single-user và sử dụng lệnh “fsck” để sửa chữa ổ đĩa.
2. Apple Diagnostic Test: Kiểm Tra Phần Cứng Toàn Diện
Apple Diagnostic Test là công cụ chẩn đoán phần cứng chính thức từ Apple, giúp bạn xác định các vấn đề tiềm ẩn bên trong chiếc MacBook. Bộ công cụ này cung cấp các bài kiểm tra chuyên sâu, được tùy chỉnh cho từng dòng máy Mac.
Cách sử dụng:
- Chuẩn bị: Tắt máy Mac và ngắt kết nối tất cả các thiết bị ngoại vi, ngoại trừ cáp Ethernet, bàn phím và màn hình.
- Khởi động Apple Diagnostic Test:
- Đối với MacBook M1: Nhấn giữ nút Nguồn khi khởi động máy. Khi thấy cửa sổ Tùy chọn, nhấn tổ hợp phím Cmd + D.
- Đối với MacBook Intel: Nhấn giữ phím D khi khởi động máy.
- Kiểm tra kết quả: Sau khi quá trình kiểm tra hoàn tất, bạn sẽ nhận được mã tham chiếu. Truy cập trang web của Apple để tra cứu ý nghĩa của mã lỗi và tìm hiểu cách khắc phục.
3. OnyX: “Dọn Dẹp” và Tối Ưu macOS Hiệu Quả
OnyX là công cụ đa năng cho phép bạn chẩn đoán, bảo trì và tùy chỉnh hệ thống macOS một cách toàn diện. Giao diện của OnyX được chia thành bốn phần chính: Bảo trì (“Maintenance”), Tiện ích (“Utilities”), Tệp tin (“Files”) và Tham số (“Parameters”).
Các tính năng nổi bật:
- Kiểm tra và sửa chữa hệ thống tệp tin: OnyX giúp bạn xác minh cấu trúc hệ thống tệp tin và xây dựng lại cơ sở dữ liệu Spotlight, Mail, LaunchServices trong trường hợp gặp sự cố liên quan đến tìm kiếm.
- Dọn dẹp hệ thống: Xóa bộ nhớ cache hệ thống, ứng dụng và phông chữ để giải phóng dung lượng ổ đĩa và cải thiện hiệu suất.
- Truy cập các ứng dụng ẩn: OnyX cho phép bạn truy cập các ứng dụng ẩn như Network Utility, Wireless Diagnostics, Directory Utility.
- Tùy chỉnh hệ thống: Thay đổi cài đặt Finder, Dock, hiệu ứng cửa sổ, định dạng tệp tin, vị trí lưu ảnh chụp màn hình…
Tải xuống OnyX: https://www.titanium-software.fr/en/onyx.html
4. MemTest86: “Chuyên Gia” Kiểm Tra RAM
RAM là một trong những thành phần quan trọng nhất của máy tính, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất hoạt động. Nếu RAM gặp sự cố, MacBook của bạn có thể gặp phải các hiện tượng như treo ứng dụng, khởi động lại đột ngột, hoặc thậm chí là “đóng băng” hoàn toàn.
MemTest86 là phần mềm kiểm tra RAM chuyên nghiệp, sử dụng 13 thuật toán và mẫu kiểm tra phức tạp để phát hiện các lỗi bộ nhớ.
Cách sử dụng:
- Tải xuống MemTest86 và giải nén tệp tin.
- Tạo USB boot từ tệp tin “memtest86-usb.img” (bạn có thể tham khảo hướng dẫn tạo USB boot trên trang chủ của MemTest86).
- Cắm USB boot vào MacBook và khởi động máy.
- Nhấn giữ phím Option khi khởi động máy và chọn boot từ USB.
- MemTest86 sẽ tự động chạy và kiểm tra RAM của bạn.
Lưu ý: Quá trình kiểm tra RAM có thể mất nhiều thời gian, tùy thuộc vào dung lượng RAM của bạn.
Tải xuống MemTest86: https://www.memtest86.com/
5. Malwarebytes: “Lá Chắn” Bảo Vệ MacBook Khỏi Malware
Mặc dù macOS được biết đến là hệ điều hành an toàn, nhưng không có nghĩa là MacBook của bạn “miễn nhiễm” với phần mềm độc hại (malware). Nếu bạn gặp phải các hiện tượng như CPU hoạt động hết công suất, công cụ tìm kiếm bị thay đổi, hoặc xuất hiện các thông báo cài đặt phần mềm đáng ngờ, rất có thể MacBook của bạn đã bị nhiễm malware.
Malwarebytes là phần mềm diệt virus và malware hiệu quả, giúp bạn phát hiện và loại bỏ các phần mềm độc hại, phần mềm quảng cáo, virus…
Cách sử dụng:
- Tải xuống và cài đặt Malwarebytes.
- Mở Malwarebytes và nhấp vào nút “Quét” (“Scan”).
- Chờ đợi quá trình quét hoàn tất. Nếu Malwarebytes phát hiện mối đe dọa, hãy chọn “Cách ly” (“Quarantine”) để loại bỏ.
Tải xuống Malwarebytes: https://www.malwarebytes.com/
6. KnockKnock: “Thám Tử” Phát Hiện Phần Mềm Khởi Chạy Cùng Hệ Thống
Mục tiêu của các phần mềm độc hại là chạy ngầm trên hệ thống macOS của bạn. Chúng thường sử dụng kỹ thuật “lưu lại” (“Persistence”) để tự động khởi chạy cùng hệ thống mỗi khi bạn bật máy.
KnockKnock hoạt động dựa trên nguyên lý này. Nó liệt kê tất cả các ứng dụng đã cài đặt và các thành phần của chúng trong một giao diện trực quan.
Cách sử dụng:
- Tải xuống và cài đặt KnockKnock.
- Mở KnockKnock và nhấp vào nút “Quét” (“Scan”).
- Chú ý đến phần “Mục Khởi Chạy” (“Launch Items”), nơi liệt kê tất cả các dịch vụ (“daemons”) và tác nhân (“agents”) khởi chạy cùng hệ thống. Mỗi mục sẽ hiển thị thông tin chi tiết như đường dẫn ứng dụng, kết quả quét virus…
Tải xuống KnockKnock: https://objective-see.com/products/knockknock.html
7. EtreCheck: “Báo Cáo” Sức Khỏe Toàn Diện Cho MacBook
EtreCheck là công cụ chẩn đoán mạnh mẽ, thực hiện hàng tá bài kiểm tra để cung cấp cho bạn báo cáo chi tiết về “sức khỏe” của MacBook.
Thông tin báo cáo bao gồm:
- Thông tin phần cứng
- Vấn đề tương thích phần mềm (ứng dụng 32-bit, thành phần không xác định…)
- Trạng thái tác nhân và dịch vụ khởi chạy cùng hệ thống
- Trạng thái bảo mật (XProtect, MRT, Gatekeeper…)
- Mục đăng nhập của người dùng
- Các tiến trình sử dụng nhiều tài nguyên hệ thống…
EtreCheck là công cụ được nhiều người dùng và chuyên gia tin tưởng sử dụng.
Tải xuống EtreCheck: https://etrecheck.com/
8. OmniDiskSweeper: “Giải Phóng” Dung Lượng Ổ Đĩa
Khi ổ đĩa của bạn gần đầy, hiệu suất của MacBook có thể giảm sút đáng kể. Các hiện tượng như treo ứng dụng, crash, hoặc thậm chí là kernel panic có thể xảy ra.
OmniDiskSweeper là công cụ giúp bạn tìm và xóa các tệp tin lớn hoặc không cần thiết, giải phóng dung lượng ổ đĩa hiệu quả.
Cách sử dụng:
- Tải xuống và cài đặt OmniDiskSweeper.
- Chọn ổ đĩa khởi động và nhấp vào “Quét Ổ Đĩa Đã Chọn” (“Sweep Selected Drive”).
- OmniDiskSweeper sẽ liệt kê các thư mục và tệp tin theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Bạn có thể dễ dàng tìm và xóa các tệp tin không cần thiết.
Tải xuống OmniDiskSweeper: https://www.omnigroup.com/more
9. TinkerTool System 6: “Bộ Công Cụ” Nâng Cao Cho Người Dùng Nâng Cao
TinkerTool System 6 là bộ sưu tập các công cụ hệ thống cho phép bạn thực hiện các tác vụ quản trị nâng cao mà bạn không thể tìm thấy trong giao diện người dùng thông thường.
Các tính năng nổi bật:
- Xây dựng lại bộ đệm (“cache”) hệ thống, dịch vụ khởi chạy…
- Xóa bộ đệm ứng dụng, phông chữ, biểu tượng…
- Kiểm tra và sửa chữa quyền truy cập tệp tin và thư mục
- Gỡ cài đặt ứng dụng hoàn toàn
- Đặt lại cài đặt quyền riêng tư của ứng dụng
- Tạo USB cài đặt macOS khẩn cấp
- Kiểm tra bản sao lưu Time Machine…
TinkerTool System 6 là công cụ mạnh mẽ, phù hợp cho người dùng nâng cao muốn kiểm soát hệ thống macOS ở mức độ chi tiết.
Tải xuống TinkerTool System 6: https://www.bresink.com/osx/TinkerTool.html
Lời Kết
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – Hãy bảo trì MacBook của bạn thường xuyên bằng cách sử dụng các công cụ miễn phí hữu ích được đề cập trong bài viết này. Việc này sẽ giúp bạn “hô biến” chiếc MacBook của mình luôn hoạt động trơn tru và bền bỉ theo thời gian!
Đừng quên chia sẻ bài viết hữu ích này đến bạn bè và người thân của bạn nhé!
